مشاوره رایگان
یک تسمه نقاله (conveyor belt) در واقع وسیله یا جزء حمل کنندهٔ یک سیستم انتقال مواد تسمه ای میباشد (که اغلب این سیستم به صورت خلاصه تسمه یا نوار نقاله نامیده می‌شود). سیستم انتقال مواد تسمه ای که کانوایر تسمه ای هم گفته می‌شود یکی از انواع متعدد سیستم‌های نقاله ای میباشد. یک سیستم انتقال نقاله ای از دو یا چند قرقره (گاهی اوقات از آن‌ها به عنوان درامز یا طبلک یاد می‌شود) تشکیل شده‌است به همراه یک حلقه بی پایان از تسمه یا نواری که مواد را حمل می‌کند و به دور آن‌ها می‌چرخد.
برخی از سازندگان عمده و همچنین ارائه دهندگان خدمات مربوط به سیستم‌های کانوایری و تسمه نقاله‌ها در سطح جهانی عبارتند از:SIG از ایتالیا، تیسن کروپ از آلمان، فِنر پی.ال.سی از انگلستان، تِنوا تاکراف از آلمان و تکنولوژی ترا نووا از آمریکا.
طولانی‌ترین سیستم انتقال نقاله ای در جهان در منطقه ای بیابانی در جنوب کشور مراکش به نام صحرای غربی وجود دارد. طول این تسمه نقاله ۹۸ کیلومتر (۶۱ مایل) است و از معادن فسفات شهرک بوکراع تا ساحل جنوبی شهر العیون ادامه دارد.[۲]
طولانی‌ترین سیستم نوار نقاله ای استفاده شده در فرودگاه در فرودگاه بین‌المللی دبی وجود دارد که چمدان‌ها را به طول ۶۳ کیلومتر (۳۹ مایل) جابه‌جا می‌کند. این سیستم توسط شرکت زیمنس نصب و در سال ۲۰۰۸ راه اندازی شد.[۳]
تسمه نقاله در صنایع گوناگون
تسمه نقاله در صنعت سیمان
تسمه نقاله در سیمان با متریال‌های پایه با سایندگی بسیار زیاد و موادهایی با دمای بسیار زیاد مانند کلینکلر داغ که از شدت حرارت کاملاً سرخ می‌شوند – در تماس هستند.
حرارت مداوم و کشیدگی اجتناب ناپذیر در الواتورها شرایط دشواری را برای تسمه نقاله‌ها پدید می‌آورند. به دلیل هزینه‌های بالقوه زیادی که بر اثر پاره گی تسمه نقاله‌ها در کارخانه‌های سیمان به وجود می‌آید می‌بایست از تسمه نقاله‌هایی استفاده نمود که از طول عمر مناسبی برخوردار باشند که برخی گریدهای آن در شرایط سخت کاری و دمای بسیار زیاد، تا ۴۰۰ درجه سانتی گراد هم عملکرد مناسبی دارند.
تسمه نقاله در معادن
از آنجا که ایمنی از اهمیتی اساسی برخوردار است، در معادن زیرزمینی می‌بایست از تسمه نقاله‌هایی استفاده نمود که واجد مقاومت در برابر آتش هستند؛ و به‌طور کل در معادن باید تسمه نقاله‌هایی با پوشش‌های مقاوم در برابر عواملی چون ساییدگی، بریدگی (پارگی) استفاده نمود که تا انتقال مواد تا محل مخلوط سازی، فرآوری و انبارداری را در شرایط عملیاتی در بر می‌گیرد.
معادن زغال‌سنگ و فرآوری سنگ آهن مقدار عمده ای از مواد معدنی که به عنوان مواد خام در صنایع اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند با استخراج از معادن به دست می‌آیند. این امر به‌طور مداوم نیازمند به کانوایر (تسمه نقاله‌های) با مقاومت بالا در برابر ضربات سنگین، مقاومت در برابر پاره گی و سایش زیاد است تا بتوانند به بهترین نحو هزاران تن مواد معدنی (اولیه یا فرآوری شده) را جابه‌جا کنند.
تسمه نقاله در صنعت فولاد
در صنعت فولاد نیز از تسمه نقاله‌هایی در طیف‌های مختلف استفاده می‌شود که با پوشش‌های مقاوم در برابر سایش و حرارت قابلیت استفاده در تمامی فرآیندهای تولید و ساخت در کارخانجات فولاد را دارند. عمده مواد جابه‌جا شونده از طریق نوار نقاله در کارخانه فولاد، سنگ‌های معدن، کوک‌ها، کلوخه و انواع پالت میباشد.
تسمه نقاله در صنایع غذایی
در صنایع غذایی مانند کارخانجات تولید قند و شکر، مشکلاتی ناشی از جا به جایی مواد خام با سایندگی بالا و محصولات چرب و روغنی وجود دارد. همچنین عوامل ایمنی مهمی مانند آتش‌سوزی و خطر احتراق، حمل و نقل در زوایای شیب دار نیز باید لحاظ شوند.
لذا می‌بایست از تسمه نقاله‌های مقاوم در برابر سایش و روغن استفاده نمود. همچنین نوار نقاله‌هایی با قابلیت رسانای بالا برای جلوگیری از جرقه و احتراق، و تسمه نقاله آجدار برای جا به جایی در زوایای شیب دار.
معدن آلومینیم بوکسیت در غرب استرالیا دارای طولانی‌ترین سیستم‌های تسمه نقاله یک تکه هستند که طول یکی ۳۱ کیلومتر و دیگری ۲۰ کیلومتر است. این سیستم تسمه نقاله مواد معدنی فرآوری نشده را به‌طور مستقیم به پالایشگاه فرآوری آلومینیوم منتقل می‌کند.
یکی دیگر از طولانی‌ترین سیستم‌های تسمه نقاله یک تکه از شهر مگالایا در هندوستان به کارخانه سیمانی در بنگلادش به طول ۱۷ کیلومتر است که ۹۶۰ تن مواد از قبیل سنگ آهک را انتقال می‌دهد. (۷ کیلومتر از این تسمه نقاله در هندوستان و ۱۰ کیلومتر آن در بنگلادش قرار دارد) این سیستم توسط کمپانی فرانسوی AUMUND طراحی و راه‌اندازی شده‌است.
** طولانی ترین نوار نقاله ایران نیز متعلق به معدن سنگ آهن سنگان خواف (سایت توسعه ملی) با طول ۷ کیلومتر است که متوسط بار انتقالی در ۲۴ ساعت به میزان ۶۴۸۰۰ تن میباشد. نوار مذکور توسط شرکت ماشین سازی ویژه ساخته و نصب شده و در سال ۱۳۹۷ راه اندازی شد.
انواع نوار نقاله
تسمه‌های نقاله (نوار نقاله) انواع گوناگونی دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- تسمه‌های نقاله EP یا منجید دار (TEXTER)
- تسمه‌های نقاله سیم دار بدون سیم عرضی (ST)
- تسمه نقاله‌های سیم دار با سیم عرضی (SIDERFLEX)
- تسمه‌های نقاله الواتوری (ELETEX)
- تسمه‌های نقاله باکت دار (FLEXOBORD)
- تسمه‌های نقاله آرامیدی (ARABELT)
- تسمه‌های نقاله لوله ای (PIPEX)
- تسمه‌های نقاله شورون (آجدار یا SPINATEX)
- تسمه‌های نقاله یک لایه (TEXBIND)
- تسمه‌های نقاله منجید دار پرکاربردترین تسمه‌های نقاله هستند که از یک یا چند لایه منجید یا کرکس تشکیل شده‌اند. تسمه‌های نقاله استیل کرد با ازدیاد طول بسیار کم و مقاومت کششی بالا برای خطوط نقاله طویل، جایگزین مناسبی برای تسمه‌های EP میباشد.
- تسمه نقاله‌های اسپیرال (Spiral)
انواع کاور لاستیکی یا پوشش تسمه نقاله
پوشش یا کاور لاستیکی به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شود که عبارتند از مقاوم در برابر خوردگی، سایش و پارگی، مقاوم در برابر حرارت، مقاوم در برابر آتش، مقاوم در برابر روغن و مواد شیمیایی.
